USD 0,0000
EUR 0,0000
USD/EUR 0,00
ALTIN 000,00
BİST 0.000

Dede Efendi

Bursalı divan şairi ve ilahiyatçı

23-11-2015

Tebrizi’nin ailesindendir. 1640 yılında Van’da doğmuştur. Erzurum’da doğmuştur. Erzurumlu Fazilettin Efendi’nin oğludur. Şeyh Vani Efendi’nin de damadı olmuştur. Asıl adı Mehmed olup,  Seyyid Dede Mehmed olarak anılır. Daha sonra Bursa’ya yerleşen şair, Yerkapı’da, bugün Eski Eserleri Sevenler Derneği merkezi olarak kullanılan Dar’ul Kura’yı yaptırıp öğrenci yetiştirmiştir. Rumeli Kazaskerliği’ne kadar yükselen Dede Efendi’nin Edirne Olayı nedeniyle Bursa’ya sürüldüğü de söylenir. Sultan Mehmet’in müderrisidir. Ömrünün sonlarına doğru müderrislerin başı seçilmiştir. Hayatının son yıllarına kadar, Satıhfakıh Mahallesi’ndeki tekkede şeyhlik yaptı. 1147/1734 yılında Bursa’da yaşamını yitirmiştir. Gömütü, Dar’ul Kura’nın avlusundadır.

Bir de Damad Mustafa Efendi vardır. Kepecioğlu, 1686 yılında öldüğünü yazdığı bu kişi Zindankapı’da gömülü imiş. Ancak bu kişini ölüm tarihi ile Vani Mehmed’in yaşadığı tarih uyumsuz olduğu için, bu bilgi yanlışlığı olmalı. Baldırzade’nin de; 1154/1541 yılında öldüğünü yazdığı Dede Efendi’nin farklı birisi olması gerekir.

Arapça, Farsça ve Türkçe şiirler yazmış olan şair, şiirlerinde Bursavi mahlasını kullanmıştır. El-medhatü’l Kübra Mine’l Kelami’l Kadim fi Hakkı Seyyidina Muhammedeni’l Mustafa adlı mevlid kitabı Mısır’da basılmıştır. Bursa’da da bir nüshası vardır. (Bursa YABEK. O. No. 323) Yazarın ayrıca; Ahkam-ı Müfide, Vasfü’l Mahmud fi Menakıbi’l Abai ve’l Cudud, Siyaset-i Şerriye,(çeviri) Kitabı fiemail fi Hakkı Hayri’l Evahir ve’l Evail adlı kitapları vardır.

(BALDIRZADE, s. 40,108; BURSALI TAHİR I. s. 300 ; KÜTÜK III, s. 290; .SİCİLİ OSMANİ I.S. 302, IV, s. 229; GÜLDESTE, s. 134?; 391; FINDIKLILI İSMET, s. 80)