Debbağan Mahallesi

Tabakhanelerin, yani dericilerin bulunduğu bu yer, Arapça olarak Debbağin, Tabbagin, Debbağan olarak da anılmıştır. Pınarbaşı kaynağından gelen dere, eskiden, Tahtakale ile Hisar arasından akarmış. İşte Tahtakale ile Hisar arasında, dere kenarında debbağhaneler vardı. Mahalle ile ilgili en eski bilgiye, Bursa Kadı Sicilleri'ndeki, 1467 yılı kayıtlarında rastladık. 1530 yılında 41 hane bulunan mahallede, 1573 yılında 47 hane yaşamaktaydı. Mahalledeki Mürsel Halife ve Müezzin Odaları'nda kiracılar da yaşamaktaydı. 1639 tarihli bir kadı sicilinde ise mahallede mescit bulunduğu anlaşılmaktadır. Mahalle mescidini Nilüfer Hatun’un yaptırdığı söyleniyor. Mahallede önceleri iki mescit varmış. Birine Tekkeler, diğerine ise mescit denilirmiş. İkisi de kullanılırmış. Tekke, bayramlarda ve özel günlerde kullanılırmış. 1658 tarihli bir kadı sicilinden, daha önce mahallede 86 tabakhane dükkânın bulunduğu anlaşılmaktadır. Sığır ve koyun derileri bu nedenle her zaman 86 hisseye bölünmek­teymiş. Ancak bu tarihte dükkânlardan 30'u harap olduğu için, yine derilerin 86'ya bölünmesinin sakıncalı olduğu belirtilir. Ve derilerin yeni dükkân sayısı olan 30 hisseye bölünmesine karar verilir. Bursa’daki eski Debbağ Mahallesindeki tabakhane sayısının XX. yüzyılın başına kadar 37 olduğunu ve bunun hiç değişmediğini hayretle gördük. 1743 yılında mahallede büyük bir yangın çıkmıştır. Yangın sonunda Ulucami yakınlarındaki Şengül Hamamı'na kadar olan bölge yanmıştır. Halk arasında Tabakhaneler olarak anılır. Tabakhaneler daha sonra Atana Mahallesi civarına taşınmıştır. Bugün halen burada Tabaklar adıyla anılan bir sokak vardır. Buradan da daha sonra Kültürpark’ın alt tarafına taşınan Tabakhaneler, günümüzde yeniden başka yere taşınıyor. (BOA. Temettuât Defterleri, no.7470)

Raif Kaplanoğlu