Cerrah

Köyün eski adı Atoğlanı'dır. 1487 yılında bu adla anılan köyün, 1573 yılında Cerrah olarak değişti­rildiği görülür. İlçenin hemen batısında bulunan belde, İnegöl'e 3 km uzaklıktadır. Bursa Kadı Sicilleri'ndeki kayıtlarda da adına rastladığımız köy, Medine vakıfları köyü imiş. XVI. yüzyıl belgelerine göre köylüler hassa pirinç ve meyveci imiş. Saraya pirinç ve meyve üretirlermiş. 1893 yılında 1.478 kişi yaşayan köy, 1908 Yıllığı’na göre Yenice bucağına bağlı 276 haneli bir köy idi. XIX. yüzyılda köyde tümüyle Ermenilerin yaşadığı görülür. Cumhuriyet öncesi en büyük Ermeni köyüdür. Birçok ipek fabrikası bulunan köy, bu tarihte çok zengin bir yerleşim yeri idi. 1915 yılında Ermeniler köyden sürülünce bir süre, çevre köylerden gelen göçmenler iskân olmuştur. Kurtuluş Savaşı sonrasında ise Mübadele göçmenleri olarak Yunanistan sınırındaki Peştere kazasının Dorkuva köyünden gelen Pomak göçmenleri ile Arnavut, Boşnak ve 93 göçmenleri yerleştirilmiştir. Kurtuluş Savaşı sırasında köy, büyük ölçüde yandığı için Ermeni eserlerinden ne kilise, ne hamam ve ne de fabrikalardan bir eser kalmamıştır. 1991 yılında belediyelik olan beldenin nü­fusu 1927 yılında 957, 1990 yılında 2.603, 1997 yılında 2.700'dür. Köyde bulunan tarih­sel hamam bugün yoktur.

Raif Kaplanoğlu