Çağlayan

Mashara veya Maskarahasan adıyla anılmaktaydı. 1530 yılı tahrir defterinde Halifelü olarak anılan köyün bu köy olduğunu sanıyoruz. Çünkü, bu tarihli defterler Halifelü'yü Masharahasan köyü ya­nında göstermiştir. Yıldırım Bayezıd vakfıdır. Köyü Hasan adlı bir kişi, Çandarlı Ali Paşa'dan satın almış. Köle olduğu için ço­cukları olmayıp bu köy tekrar devlete geçmiş. Daha sonraki belgelerde köyün, İstanbul Eyüp Sultan Türbesi vakıfları arasına girdiği görülmüştür. Sahra bucağına bağlı idi. Köyün geliri Eyüp Ensari Türbesi'ne vakıf olarak ayrılmıştır. Bursa'nın kuzeyinde, Bursa'ya 12 km uzaklıktadır. Eski bir Türk köyüdür. Köye adını veren Maskara Hasan’ın, Yıldırım Bayezit’ın maskarası olduğu söylenir. Sultan Bayezit, kadıların rüşvet aldıklarını duyunca, tüm kadıları yakmaya karar verir. Bunun üzerine Hasan bir maska­ralık yapar. Sultandan bir gemi isteyip, Bizans'tan keşiş getireceğini söy­ler. Sultan bu keşişleri ne yapacağını sorunca ise, yakılan kadıların işlerine bakması için der. Bu olay üzerine Sultan, kadılarla ilgili bir düzenleme yapmış. Halk dilinde ise şu söylence vardır: Önceleri köyün altında Hasan adlı bir kişi varmış. Köy halkı Yeniçerilerin gidip gelip, taşkınlık yap­masından bıkmışlar. Bunun üzerine köyü bugünkü bulunduğu yer olan orman­lık içinde kurmuşlar. Yeniçeriler köyü bulamayınca, "Vay Maskara Hasan bizi aldattı" demişler. Bu nedenle köyün adı Maskarahasan kalmış. XVI. yüzyıl belgelerine göre köyde Hıristiyanların yaşadığı anlaşılmaktadır. Önceleri köy, dağın Mudanya tarafına bakan yamacında iken, 30-40 yıl önce yavaş yavaş Bursa’ya bakan yamaca taşınmış. Köyün adı, 1929 yılında Çağlayan olarak değiştirilmiştir. Köy yakınlarında dere ve çağlayan bulunmadığı için neden bu ad verildiğini belirleyemedik. 1895 ve 1908 Yıllığı'na göre Mashara olarak kayıtlı olup 83 ha­neli bir köydür. 1927 yılında 400, 1990 yılında 1.012, 1997 yılında 1.050 kişi yaşayan köyde, bir de Kalkınma Kooperatifi vardır. Köyün üzerinde yer alan Şehitlik mevkiinde, Kurtuluş Savaşı sırasında öldürülmüş 47 kişinin mezarı vardır. Karşıyaka olarak anılan mevkide, Evliya Dede olarak anılan köyün bir dedesi vardır. Köyde tarihi iki yaşlı çınar vardır. (BOA. Temettuât Defterleri, no.7452)

Raif Kaplanoğlu