USD 0,0000
EUR 0,0000
USD/EUR 0,00
ALTIN 000,00
BİST 0.000

Bursa'da azınlık okulları

Bursa'daki azınlıkların eğitim koşulları XIX. yüzyılın ikinci yarısından başlayarak Müs-lümanlardan daha iyi olmaya başladığı görülür.

25-02-2016

Zaten Rum ve Ermeniler, Bursa'daki zanaat ve beceri isteyen alanları büyük ölçüde egemen olmuştu. Tanzimat reformlarından sonra da azınlıklar yoğun bir eğitim atağı içine girdiği gözlenir. 1889 yılında Bursa'daki okulların, etnik ve dinsel kimliğe göre dağılımı şöyledir: 264 Müs-lüman okulda 6.691 öğrenci bulunurken, 120 Rum Ortodoks okulunda 4.253, 32 Ermeni okulunda 1.148 öğrenci vardı.80
Bu azınlık okulları, cemaat örgütlenmesinin özelliklerini yansıtmaktadır. Türklerin vakıf okulları gibi, genellikle aynı cemaate bağlı zengin kişilerin bağışlarıyla kurulup yönetiliyordu. Bursa'da Rum zenginlerinden M. Georges Zarifi'nin okullara yaptığı katkılar son derece önemliydi. Bundan dolayı bu okullar, daha sonraki yıllarda “Zarifi Okulları” olarak anılmıştı.81 Cemaa-tin bağışıyla varlığını sürdüren bu okullar için bizim cuma günleri, camiden çıkanlar-dan toplanan paralar gibi kilise törenlerin-de, okul ve kilise için bağış toplanırdı. Cemaat sandığına da her kanaldan toplanan paralar, büyük ölçüde cemaat okuluna harcanmaktaydı. Nitekim Bursa‟daki ilk sıbyân mektepleri camilerde açılmıştı. Ho-caları da cami hocasıydı. Rum ve Ermenierin de okulları genellikle kilise ile iç içeydi.
1889'da Bursa‟daki okulların etnik ve dinsel kimliğe göre dağılımını, Giorgio Skalari'nin Mikros Asias adlı kitabına göre şöyledir: Rumlara ait 65 okul, 150 öğret-men, 6.430 öğrenci, Ermenilerin 32 oku-lunda 128 öğretmen 1.148 öğrenci vardı. Müslümanlara ait ise 264 okulda 1.056 öğretmen, 6.691 öğrenci bulunuyordu. Bu tarihte Bursa‟da 3 yabancı okulunda 12 öğretmenle 200 öğrenci vardı. Yahudilerin ise 11 okul, 44 öğretmenle 460 öğrencisi vardı (s.258). Bu verilere göre Gayrimüs-lim öğrenci sayısı Müslümanlardan çoktu. Musevi okulu, Alyans Mektebi olarak anıl-maktaydı (Bursa, 27 Şubat 1906). 1904 yılında Bursa ilinde bulunan Gayrimüslim okullardaki öğrencilerin ve öğretmenlerin sayıları şöyledir (1323 Salnamesi, s.339):

                   Okul sayısı   Erkek         Kız          Toplam

Rum;                 148          10.427-    5.404-       15.831

Ermeni;             35            3.385      1.682        5.067

Protestan;         3             132          83            215

Ermeni Katolik  -4             185          121          306

Musevi;             2            85              90           175

Fransız;             4            200            243          443

Amerikan;         1             0               112          112

Toplam;            197         14.414         7.735      22.149

Raif Kaplanoğlu