Belenören (Belenviran)

İlçenin batısında, Keles'ten 12 km uzaklıktadır. 1908 Yıllığı’na göre Belen-i viran olarak anılmıştır. Köylüye göre Kütahya’da gelen Yörüklerce kurulduğu söylenir. Köy halkının anlatımına göre; ‘bela’ yapan Yörüklerin bir ‘ören’ yerine yerleşmeleri nedeniyle bu adı almış. Oysa belen, sırt demektir. Ören ise eski yerleşim kalıntısı demektir. Adı da belen yerindeki bir örenden gelmiştir. Gerçekten de köyde önemli bir ören yeri vardır. Manastır ve Tozlak Tepesi olarak anılan sırtta, geniş bir alanda yerleşim alanı kalıntısı bulunmaktadır. Ayrıca Kertil Düzü ile, Alfan Düzlüğü mevkiinde de kalıntılar vardır. Schwertahiem’e göre Alfan Düzlüğü mevkiinde, Roma döneminde Zeus Kersollos Tapınağı bulunmaktaydı. Burada tüm Roma’da ünlü olan kâhinler barınmaktaymış. V. yüzyılda tahrip olan tapınağın Bizans döneminde de, XI. yüzyıla kadar manastır olarak varlığını sürdürdüğü sanılır. Köyden çok sayıda antik yazıt çıkarılmıştır. Buradaki kalıntılar, Uludağ’da bulunan üç kehanet merkezinden birine ait olduğu anlaşılıyor. Nitekim bu konuda, köyde bulunan yazıtlar oldukça zengin bilgi vermektedir. Köylülerin anlatımına göre, köyü Osmanlı döneminde Ali ile Kaya adlı iki kardeş kurmuş. Biri aşağı mahalleye, diğeri de yukarı mahalledeki çeşmenin olduğu yere yerleşmiş. Ancak köyün ilk yerleşimi Aşağı Mahalle imiş. Önceleri Orhaneli’ne bağlı idi. 1530 tarihli belgelerde köyün adına rastladık. Sultan Murad’ın vakıf köyüdür. 1908 Yıllığı’na göre 111 hane bulunan köyde, 1927 yılında 601, 1990 yılında 615, 1997 yılında 502 kişi yaşamaktadır. Köyde bulu­nan eski cami sonradan yenilenmiştir. 1934 yılında Orhaneli ilçesine bağlı iken, Keles bucağına bağlanmıştır. Yerli köyüdür. Köyün üzerinde, Ömer Dede’ye ait adak yeri olarak kullanılan bir yatır vardır. Yatırın bulunduğu yerde de, eski kalıntılar bulunmaktadır. Mide ve idrar yollarına iyi geldiği söylenen, köy yakınlarında bir Asa Suyu vardır. Köyde antik kalıntılar ile folklorik malzemelerin toplandığı bir Kültür Evi bulunmaktadır. Her yıl, köyün kültürel yapısını sürdürmek üzere şenlik düzenlenmektedir. Kültürel değerlere sahip çıkması açısından örnek bir köydür.

Raif Kaplanoğlu