Aşağıkale (Aşağıhisar)

Bursa, fethedildiği yıllardan sonra bugünkü eski Hisar’a sığmamış, Hisar’ın dışındaki kent, doğu-batı yönünde gelişme göstermişti. Kentin en önemli yapıları da Hisar dışındaydı. Ancak XVI. yüzyıldan itibaren başlayan Celali isyanları nedeniyle sur dışında kalan mahalleler bu felaketten kurtulamamıştı. Karayazıcı, Kalenderoğlu, Deli Hasan ve Cennetoğlu gibi isyancıların saldırıları nedeniyle zarar gören Bursa’yı korumak için ikinci bir sur yaptırılmıştır. Bu sur, padişahın fermanı ile kentin üç tara­fına burçlu, duvarlı, köşebentli, dirsekli ve her tarafı mazgallı, yalınkat olarak yapılmış. Eski Hisarın altında olduğu için Aşağı Kale adı verilmiştir. Kale Tatarlar’dan, Ulucami’ye kadar uzamaktaydı. Ancak geçici süreyle yapıldığı için Aşağı Kale çok sağlam olmamıştır. Nitekim bugün hiçbir iz de kalmamıştır. Hatta varlığı bile tartışılır olmuştur. Evliya Çelebi bu sur­ların çevresinin on beş bin adım olduğunu yazar. Duvarları da çok yüksek değildir. Evliya Çelebi Tatarlar Kapısı civarında hendek de olduğunu, yazar. Çelebi, sur dışında hendeğe de gerek bulunmadığını, zaten kentin her tara­fının sulu olduğunu ve bu nedenle düşmanın konaklayamadığını yazar. Kapılarının bazıları demir kanatlı imiş. Bu surların doğusunda Tatarlar Kapısı, güney tarafında ise Fledar Kapısı varmış. Hasanpaşa Kapısı, bugünkü İtfaiye civarında imiş. Bugün Nalbantoğlu’nda bulunan Demirkapı mevkii de, bu surun kapılarından biridir.

Raif Kaplanoğlu