Adaköy (Mustafakemalpaşa)

İlçenin batısında, M.Kemalpaşa’ya 20 km uzaktadır. İzmir Yolu'nun 2 km kadar batısındadır. Köyün adına, XVI. yüzyıldaki kadı sicillerinde rastladığımıza göre eski bir köy ol­malıdır. Emir Sultan’ın vakıf köyüdür. 1530 yılında 26 hane yaşayan irice bir köydür. Umur Bey vakıfları arasında yer alan Adaköy başka bir köy olmalıdır. Çünkü tahrir defterlerine göre Karacabey’e bağlı iki Ada köy olduğu ve bunların küçük ve büyük olarak ayrıldığı anlaşılıyor. Susurluk Çayı’nın kenarında kurulduğu için, çevresinin sular altında olması nedeniyle bu ad verilmiştir. Köyün güneyinde, aşağı ve yukarı mahallesi vardır. Bunun nedeni, köy sular altında kalınca, 1961 yılında yeri değiştirilmiştir. Ancak bir de, Ormankadı köyü sınarları içinde yok olmuş bir Adaköy vardır. Olasılıkla ikinci Adaköy bu olmalıdır. Bir de Yalıntaş köyü yakınlarında bir Adaköy vardır. Adaköy’de, 50-60 yıl öncesine kadar Koca Mehmet Paşa'nın dört kızına ait mezar taşları varmış, ancak çalınmış. 1908 Yıllığı’na göre 145 hane bulunan köyde 1927 yılında 590, 1990 yılında 744, 1997 yılında 586 kişi yaşamaktadır. 1934 yılında alınan bir karar ile bir süre Dursunbey ilçesine bağlanmıştır. Köyde bugün, yerlilerin dışında, 1880'li yıllarda gelen Çerkes ve Bulgaristan göçmenleri yaşamaktadır. Kuzeyinde Kıztepeler mevkii ile Koşubağazı arasında ise Dedebayırı mevkiinde yatır vardır. Köy olasılıkla eski yol üzerinde bir durak yeri idi. Nitekim köyün hemen yanından geçen Deveyolları sırtı bunun kanıtıdır.

Raif Kaplanoğlu